ملاقات سرژ سركسيان و طيب اردوغان

بالاخره همان‌گونه كه انتظار مي‌رفت ديدار رسمي رييس‌جمهور ارمنستان و نخست‌وزير تركيه در تاريخ 12 آوريل (23 فروردين) در واشنگتن صورت گرفت. سركيسيان و اردوغان كه به دعوت باراك اوباما، رييس‌جمهور آمريكا براي شركت در نشست بين‌المللي امنيت هسته‌اي راهي آمريكا شده بودند، ملاقاتي يك ساعت و 15 دقيقه‌اي با يك‌ديگر داشتند. در اين ديدار وزراي امور خارجه دو كشور نيز حضور داشتند. در پايان اين ديدار "ناميك تان"، سفير تركيه در آمريكا كه چندي پيش به نشانه اعتراض به تصويب طرح شناسايي واقعيت قتل‌عام ارمنيان از سوي كميسيون روابط خارجي مجلس نمايندگان آمريكا محل خدمت خود را ترك و به كشورش باز گشته بود، اعلام كرد: "در آنكارا اين اميد وجود دارد كه اين ملاقات مي‌تواند تلاش‌هاي عادي‌سازي روابط ميان دو كشور را از بن‌بست موجود خارج سازد".
از سوي ديگر رييس‌جمهور ارمنستان قبل از سفر به واشنگتن در گفت‌وگو با خبرنگاران گفت: "ايروان نظر نهايي خود را درباره اين روند (عادي سازي روابط با آنكارا) اتخاذ كرده است، اما اعلام آن را به فرصت مناسبي بعد از مذاكرات واشنگتن موكول مي‌نمايم". سركسيان اظهار داشت: "مهم آن است كه ما تقريباً تصميم نهايي خود را گرفته‌ايم اما صحبت كردن درباره آن را در اين مقطع صحيح نمي‌دانيم. ما نظر خود را بعد از مدتي براي قضاوت افكار عمومي مردم خود اعلام خواهيم كرد، زماني كه مطمئن شويم قضاوت و نظر نهايي ما كاملاً صحيح بوده است".
از سوي ديگر نخست‌وزير تركيه نيز يك روز قبل از سفر به واشنگتن در گفت‌وگو با رسانه‌هاي كشورش مواضع آنكارا را چنين بيان داشت: "موضع تركيه درباره عادي‌سازي روابط ميان تركيه و ارمنستان همچنان هماني است كه در سال 2005 طي نامه‌اي به "روبرت كوچاريان"، دومين رييس‌جمهور ارمنستان اعلام كرده‌ام".
اردوغان گفت: "به باور ما مسائل مربوط به رويدادهاي سال 1915 بايد از طريق كميته‌اي متشكل از تاريخ‌دانان حل و فصل گردد و نه مجالس قانون‌گذار".
وي با اشاره به تصميم كميسيون روابط خارجي مجلس نمايندگان آمريكا در خصوص تصويب طرح شناسايي قتل‌عام ارمنيان، گفت: "اين‌گونه قطعنامه‌ها نمي‌توانند هيچ الزامي بر ما تحميل نمايند".
وي افزود: "موضع تركيه درباره وقايع سال 1915 كاملاً مشخص و معلوم است".
نخست‌وزير تركيه در عين‌حال گفت: بحراني كه بعد از اقدام كميسيون روابط خارجي مجلس نمايندگان آمريكا در روابط دو كشور پديدار گشته بود، بعد از موضع‌گيري‌ها و تأكيدات مقامات كاخ سفيد و نيز گفت‌وگوي تلفني وزير امور خارجه آمريكا با همتاي ترك خود اينك كاهش يافته است.
به نوشته روزنامه تركيه‌اي "زمان" قبل از سفر به واشنگتن، نخست‌وزير اردوغان در جمع خبرنگاران در استانبول به موضوع مناقشه قراباغ و روند حل و فصل آن اشاره كرده، تأكيد نموده است كه تركيه فعاليت‌هاي ميانجي‌گرايانه گروه مينسك شوراي امنيت و همكاري اروپا و دست‌آوردهاي مثبت آن را ارج مي‌نهد. اردوغان در عين‌حال تأكيد كرد: "سه رييس مشترك گروه ميانجي مينسك بايد بسيار فعال‌تر عمل كنند. بايد اقداماتي انجام مي‌دادند كه از آن ثمري حاصل مي‌گشت". وي به خبرنگاران گفت كه اين مسئله را با سه كشور عهده‌دار رياست گروه مينسك نيز مطرح كرده است. اردوغان افزود، چندي پيش با باراك اوباما و ديميتري مدودف و در جريان سفر اخيرش به فرانسه با نيكولا ساركوزي در اين‌باره گفت‌وگو كرده است.

نثار تاج گل بر مزار "وودرو ويلسون"
سرژ سركسيان در پايان ملاقات با اردوغان، نخست‌وزير تركيه راهي كليساي جامع واشنگتن شد و با نثار تاج گل بر مزار "وودرو ويلسون"، 28-مين رييس‌جمهور آمريكا نسبت به وي اداي احترام نمود.
اين حركت سركسيان با خود پيام مهمي داشت. بعد از پايان جنگ جهاني اول عهدنامه صلحي در شهر "سور" فرانسه ميان نيروهاي متفقين و لشكر شكست خورده تركيه عثماني به تاريخ 10 اوت 1920 به امضا رسيد. طبق يكي از مفاد اين عهدنامه تعيين و ترسيم حدود و سرحدات شرقي تركيه عثماني با جمهوري ارمنستان به وودرو ويلسون رييس‌جمهور كشوري بي طرف كه هيچ حضوري در جنگ جهاني اول نداشت واگذار گرديد. ويلسون كه رياست جمهوري آمريكا را از سال 1913 تا 1921 بر عهده داشت، سرانجام بعد از چند ماه در تاريخ 22 نوامبر سال 1920 نقشه جمهوري ارمنستان را با وسعت نزديك به 170 هزار كيلومتر مربع وسعت و با تعيين نقاط و حدود مرزي اين كشور با تركيه عثماني را دقيقاً مشخص نمود. علي‌رغم اينكه اين عهدنامه به امضاي نمايندگان هيئت عثماني، "آوديس آهارونيان"، نماينده تام‌الاختيار جمهوري ارمنستان و نمايندگان دول حاضر در مذاكرات صلح و نيز ويلسون ميانجي بين‌الملل رسيد و عملاً ارزش قانوني و بين‌المللي يافت، اما به دليل وقوع تحولاتي در تركيه عثماني، منطقه و جهان به اجرا گذاشته نشد. در حال حاضر بسياري از حقوق‌دانان بر اين عقيده‌اند كه با استناد بر اين بند از عهدنامه "سور" مي‌توان دادخواست بين‌المللي مطرح نمود، زيرا بسياري از مفاد اين عهدنامه به اجرا گذاشته شده هم اينك يكي از اسناد بين‌المللي محسوب مي‌شود، لذا آن همچنان داراي ارزش حقوقي بوده و مي‌توان عليه نافيان آن كيفرخواست بين‌المللي مطرح نمود.
سرژ سركسيان بعد از مراسم اداي احترام در جمع ارمنيان حاضر در محل، در باره ديدار چند ساعت قبل خود با اردوغان گفت: "من امروز صبح با نخست‌وزير تركيه ملاقات نمودم. مواضع و ديدگاه ما همواره مشخص و معين بوده و هست. تركيه نمي‌تواند با زبان پيش‌شرط با ارمنستان و ارمنيان سخن بگويد. ما اجازه اين كار را نخواهيم داد. ما قصد نداريم تحت هيچ شرايطي درباره واقعيت قتل‌عام ارمنيان به مجادله و مذاكره بپردازيم و يا تظاهر كنيم كه تركيه مي‌تواند به گونه‌اي نقش مثبتي در راستاي مذاكرات حل و فصل مناقشه قراباغ ايفا نمايد". سركسيان افزود: "در سياست خارجي عبور از هر مسير نوين دستخوش مشكلاتي خواهد گرديد زيرا ما از دشت باير و بكري گذر مي‌كنيم. من يقين دارم كه ارمنستان از اين آزمايش نيز سربلند بيرون خواهد آمد".
آخرين خبر
"سرژ سركسيان"، رييس‌جمهور ارمنستان در تاريخ 22 آوريل (2 ارديبهشت) و چند روز بعد از ملاقات با نخست‌وزير تركيه و رييس‌جمهور آمريكا در بازگشت به كشورش با صدور اطلاعيه‌اي مواضع دولت متبوعش در باره روند فعلي عادي‌سازي روابط في‌مابين ايروان و آنكارا را اعلام كرد.
در اين اطلاعيه آمده است:
"هم ميهنان عزيز،
يك سال از امضاي پروتكل عادي‌سازي روابط ارمني-تركي در سوييس مي‌گذرد. در خلال اين مدت آن در دسترس و مورد بررسي و تحليل همگان قرار گرفت. اين دو سند مدت‌هاست كه به مجالس ارمنستان و تركيه فرستاده شده تا مورد بررسي و تأييد نمايندگان قرار گيرد. ارمنستان همواره پاي‌بندي و پي‌گيري خود در خصوص عادي‌سازي روابط را نشان داده است تا بدان حد كه آن را در دستور كار مجلس نيز قرار داد.
ما به جهانيان مواضع اصولي خود را نشان داديم و همواره از خود موضعي سازنده به نمايش گذاشتيم. ما اعلام كرديم كه در صورت تصويب اين پروتكل‌ها از سوي تركيه بدون هيچ پيش‌شرطي و در مدت زمان معقول كه از مفاد اين پروتكل‌ها مي‌باشد، امكان عدم تصويب و رد آن از سوي مجلس جمهوري ارمنستان امري غير ممكن خواهد بود."
در بخش ديگري از اين اطلاعيه آمده است: "در خلال يك سال اخير مقامات بلندپايه تركيه آشكارا با زبان پيش‌شرط سخن گفتند. در طول اين مدت تركيه از هيچ كاري براي به درازا كشاندن اين روند و نهايتاً شكست آن كوتاهي نورزيد. بنابراين برداشت و موضع‌گيري ما از اين روند نيز معلوم است، تركيه آمادگي ادامه روند آغاز شده عادي‌سازي روابط در چارچوب مفاد پروتكل‌هاي به امضا رسيده را ندارد. لذا به نظر ما مدت زمان معقول خاتمه يافته است".
سركسيان در بخش ديگري از پيام خود با جمع‌بندي اين روند اظهار داشت: "براي ما ادامه مذاكرات صرفاً براي مذاكره بي‌هدف و بي‌محتوي غير قابل قبول است و لذا از اين لحظه به بعد اين مرحله از روند عادي‌سازي روابط را تمام شده مي‌دانيم".
رييس‌جمهور ارمنستان در ادامه پيام خود با اشاره به پاي‌بندي كشورش به مفاد پروتكل‌هاي به امضا رسيده با طرف ترك، گفت: "ارمنستان به امضا خود پايبند مي‌باشد زيرا ما خواهان امكان ادامه عادي‌سازي روابط مي‌باشيم، چون ما خواهان صلح هستيم. اهداف و اراده سياسي ما براي عادي‌سازي روابط ميان ارمنستان و تركيه همچنان پا برجاست. ما آماده گام نهادن به پيش هستيم و زماني كه متقاعد شويم در تركيه جو مشابه‌اي وجود دارد و آنكارا بار ديگر اراده و آمادگي عادي‌سازي روابط را دارد".