۱۳۸۹ مرداد ۲, شنبه

وزير دفاع ارمنستان ميهمان همتاي ايراني

به دعوت رسمي سردار سرتيپ پاسدار احمد وحيدي وزير دفاع جمهوري اسلامي ايران، "سيران اوهانيان" وزير دفاع جمهوري ارمنستان در تاريخ 26 تير در راس هيتي وارد تهران گرديد. بعد از انجام مراسم استقبال رسمي، وزير دفاع ارمنستان در محل وزارت دفاع با همتاي ايراني خود ديدار و پيرامون مسايل مورد علاقه دو كشور گفتگو كرد. به گزارش اداره كل تبليغات دفاعي وزارت دفاع؛ در اين ديدار طرفين با اشاره به موقعيت حساس منطقه‌اي و جهاني، بر استفاده از روشهاي مسالمت‌آميز براي حل مناقشات منطقه‌اي تاكيد كردند. سردار وحيدي با تاكيد بر ضرورت تبادل نظر و رايزنيهاي مستمر در حوز مناسبات دفاعي و امنيتي ميان كشورهاي منطقه، بواسطه سرعت بالاي تحولات منطقه‌اي و بين المللي گفت: "توسعه روابط دفاعي ميان كشورهاي منطقه به مهار و مديريت بحران ها و خطراتي كه منطقه را تهديد مي‌كند، كمك شايان توجهي خواهد كرد".
وزير دفاع در اين ديدار با بيان اينكه وحدت منطقه‌اي امنيت پايدار منطقه‌اي را بدنبال دارد، تصريح كرد: "بهره‌برداري از ظرفيت كشورهاي منطقه براي حل مسالمت‌آميز اختلافات و مناقشات راهبرد مهمي است كه بايد در دستور كشورهاي منطقه قرار گيرد. سردار وحيدي، تروريسم، جناياتهاي سازمان يافته، ترددهاي غيرمجاز، قاچاق مواد مخدر و دخالت نيروهاي فرامنطقه‌اي را از اشكال ناامني در منطقه توصيف كرد و مشاركت جمعي كشورهاي منطقه براي مقابل قاطع با اين عوامل ناامني را ضروري دانست. وي افزود: "برقراري محيطي امن توأم با رفاه و آسايش براي ملتهاي منطقه در سايه توسعه و تحكيم مناسبات همه‌جانبه كشورهاي منطقه بويژه روابط مستقيم دفاعي و امنيتي قابل حصول است و جمهوري اسلامي ايران براي تحقق اين راهبرد همه ظرفيتهاي خود را بسيج كرده است." وزير دفاع ايران اظهار اميدواري كرد سفر وزير دفاع ارمنستان به تهران در توسعه و گسترش روابط دو كشور و استقرار صلح و ثبات در منطقه موثر باشد. در اين ديدار وزير دفاع جمهوري ارمنستان نيز طي سخناني با ابراز خرسندي از سفر به جمهوري اسلامي ايران اظهار داشت: "ارمنستان ارزش ويژه‌اي براي حفظ و گسترش روابط با ايران قائل است". سيران اوهانيان گفت: "روابط صميمانه ايران و ارمنستان كمك بسيار بزرگي به گسترش صلح و ثبات در منطقه كرده و خواهد كرد". وي تصريح كرد مسائل منطقه‌اي بايد با تكيه بر خرد جمعي كشورهاي منطقه حل شود تا‌بتوان بر مشكلات غلبه كرد. وي با ابراز تأسف و محكوميت حادثه تروريستي در زاهدان، تلاش دسته‌جمعي كشورهاي منطقه براي ريشه‌كن كردن اين پديده شوم را خواستار شد. اوهانيان در مدت اقامت خود در ايران با دكتر احمدي نژاد رييس جمهور، سعيد جليلي دبير شوراي امنيت ملي، و منوچهر متكي وزير امور خارجه نيز ديدار و گفتگو كرد.

سفيرارمنستان درتهران: مساله هسته‌اي ايران بايد از راه مذاكره حل شود.

"گريگور آراكليان"، سفير جمهوري ارمنستان در تهران در گفت‌وگويي مفصل با خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) كه در تاريخ 23 تير ماه برگزار شد با بيان اين كه روابط ايران و ارمنستان مي‌تواند الگوي خوبي براي برقراري روابط دوجانبه باشد، گفت: در ماه آوريل سال گذشته ميلادي، رييس‌جمهور ارمنستان سفري به ايران داشت و اكنون نوبت سفر رييس‌جمهور ايران به ايروان است؛ كه دعوت از آقاي احمدي‌نژاد به عمل آمده و اين دعوت از سوي ايران نيز پذيرفته شده و براساس برنامه كاري مقامات دو كشور زمان سفر معين خواهد شد. آراكليان ضمن تاكيد بر اين كه ايران و ارمنستان همواره در سازمان‌هاي بين‌المللي همكاري كرده و از مواضع يكديگر دفاع كرده‌اند گفت: ارمنستان روابط حسنه‌اي با ايران دارد و لذا نمي‌تواند به مسايل آن در جامعه بين‌المللي بي‌تفاوت باشد. وي افزود: "ارمنستان معتقد است همه مسايل به خصوص مساله هسته‌اي ايران بايستي از طريق مذاكره پيگيري و حل شود". وي درباره عادي‌سازي روابط ارمنستان و تركيه نيز اظهار داشت: "ارمنستان براي برقراري روابط ديپلماتيك ميان دو كشور پيشگام شد و در يك مسابقه نمادين فوتبال، رييس‌جمهور تركيه به دعوت همتاي ارمني‌اش به ارمنستان سفر كرد و باب مذاكرات جديد ميان دو كشور گشوده شد و با به دنبال آن دو كشور پروتكلي در جهت برقراري روابط بدون پيش‌شرط امضا نمودند. در اين مذاكرات بنا نبود دو طرف مسايل مرتبط شناسايي نسل‌كشي ارامنه، مناقشه قراباغ و جانبداري تركيه از آذربايجان را مورد بحث و بررسي قرار دهند، اما تركيه نتوانست به قول خود عمل كند. بدين ترتيب توافقات ميان دو كشور عملي نشد و اين روند تا زماني كه تركيه آمادگي خود براي آغاز مذاكرات بدون پيش شرط را اعلام نكند، متوقف خواهد ماند". سفير ارمنستان با اشاره به اين كه اولين آتش‌بس ميان ارامنه و آذري‌ها توسط جمهوري اسلامي ايران برقرار شد، گفت: "اگر چه آتش‌بس بيش از يك هفته به طول نيانجاميد ولي ميانجيگري ايران نشان داد كه مساله قرا‌باغ يك مساله مذهبي نبوده، بلكه يك معضل قومي است. وي افزود: "برخورد ايران هميشه بي‌غرضانه بوده و دولت ارمنستان از تلاش‌هاي جمهوري اسلامي ايران در ارتباط با مساله قراباغ سپاسگزار است". آراكليان درباره سفر اخير هيلاري كلينتون به قفقاز جنوبي گفت: " آمريكا به عنوان يكي از اعضاي گروه مينسك تلاش مي‌كند كه مساله قرا‌باغ هر چه سريع‌تر حل شود و سفر وزير امور خارجه آمريكا به قفقاز جنوبي نيز در همين راستا بود". وي درباره استقرار پايگاه نظامي آمريكا در ارمنستان گفت: "ارمنستان با ناتو همكاري‌هايي دارد، اما اين همكاري‌ها در حد يك كشور عضو ناتو نيست، و همواره استقرار پايگاه نظامي در اين كشور را رد مي‌كند". آراكليان سپس با اشاره به روابط اقتصادي ايران و ارمنستان ادامه داد: "روابط اقتصادي ميان دو كشور در سطح خوبي قرار دارد اما حجم مبادلات تجاري ميان ايروان و تهران در سطح مطلوبي نيست. اين موضوع در حالي است كه روابط اقتصادي ارمنستان و تركيه علي‌رغم نداشتن روابط ديپلماتيك و باز نبودن مرزهاي دو كشور، مبادلات تجاري دو طرف در سطح بالاتري قرار دارد". سفير ارمنستان با اعلام اين كه ارمنستان مدتي است كه به طور يك جانبه هزينه رواديد خود را كاهش داده و مقامات ايراني نيز تصميم گرفته‌اند كه به طور متقابل هزينه رواديد را كاهش دهند. و در اين اواخر نيز طرف ايراني پيشنهاد لغو كامل رواديد را ارائه كرده كه اين مساله مي‌تواند بر تردد تجار دو طرف و انجام تبادلات تجاري كمك كند.

تانر آكچام در تهران: تركيه بايد ضمن پذيرش واقعيت نسل‌كشي از ارمنيان عذرخواهي كند.

"تانر آكچام" مورخ ترك‌تبار، استاد دانشگاه "كلارك" آمريكا و نويسنده كتاب‌ها و صاحب مقالاتي بسيار ارزشمند و مستند مربوط به تاريخ سده اخير تركيه و به ويژه سال‌هاي نسل‌كشي ارمنيان توسط تركيه، امسال به دعوت هيئت برگزاركننده 95-مين سالروز نسل‌كشي ارمنيان به تهران دعوت شده بود. صبح روز چهارشنبه، 2 تير ماه 1389 تانر آگچام، در سالن اجتماعات شوراي خليفه‌گري ارامنه تهران به سئوالات جمعي از خبرنگاران ارمني و فارس‌زبان پاسخ گفت. عصر همان روز در تالار انچمن اچتماعي ارامنه و با حضور تعدادي از نمايندگان مجلس، نويسندگان و مترجمين، دست اندركاران امور فرهنگي، مطبوعاتي و جمع كثيري از علاقه مندان مراسم رونمايي ترجمه كتاب "اقدام شرم آور" اثر تانر آكجام برگزار گرديد. اولين سخنران اين مراسم "روبرت بگلريان"، نماينده ارامنه اصفهان و جنوب در مجلس شوراي اسلامي بود. پس از آن مجري برنامه به معرفي تانر آكچام پرداخته، نيم نگاهي نيز به فعاليت‌هاي اجتماعي و تحقيقاتي وي انداخت و سپس از وي جهت معرفي كتابش و نيز نظراتش دعوت به سخنراني نمود. تانر آكچام طي سخنان خود گفت: "خوشحالم از اين كه در بين شما هستم و افتخار مي‌كنم كه كتابم به زبان فارسي ترجمه شده است". وي افزود: "اقوام، ملل و جوامع مختلف انساني تعريف خاص خود را از تاريخ دارند و سعي مي‌كنند فجايعي كه تجربه كرده‌اند را همواره به ياد داشته باشند، بدون آنكه اشتباهات خود را به ياد آورند. تركيه نيز به ياد نمي‌آورد كه ارامنه آناتولي را به چه نحوي رنجانده است. "كتاب من "اقدام شرم آور" در واقع اين سنت را مي‌شكند. آن فراخواني است براي مردم تركيه براي در خاطر داشتن رنجي كه با نام آنها عجين شده است". آكچام جلوگيري از وقوع مجدد چنين وقايع وحشتناك را مهم‌ترين دليل و انگيزه خود از نگارش كتاب "اقدام شرم آور" دانست. و گفت: "كتاب "اقدام شرم آور" در واقع تاريخي جامع از نسل‌كشي ارامنه است، چرا كه در آن تمامي وقايع از اواخر قرن نوزدهم تا سال‌هاي آغازين قرن بيستم بازگو شده و حتي خواننده را به سال‌هاي پس از نسل‌كشي و به دادگاه‌هايي كه جهت مجازات عاملين نسل‌كشي در سال 1919 در استانبول برگزار شد، مي‌برد. وي افزود: "من، شناسايي و پذيرش نسل‌كشي ارامنه را وظيفه اخلاقي نسل جديد تركيه مي‌دانم. نسلي كه هرچند خود مرتكب نسل‌كشي نشده و مقصر نيست. اما به تاريخ خود آگاه نيست. آنها چيزي را كه ما مي‌دانيم نمي‌دانند و كاملا در ابهام به سر مي‌برند. آنها به عمد از واقعيات به دور نگه داشته شده‌اند و افكارشان مملو از دروغ است. و ليكن عده‌اي از آنها متوجه اين امر شده‌اند... و تغييرات فراواني در تركيه در حال رخ دادن است". آكچام معتقد است پذيرش نسل‌كشي ارمنيان آخرين مرحله در بنا نهادن دموكراسي در تركيه است، چرا كه بدون صداقت و پذيرش جرايم گذشته و بدون برقراري عدالت، برپايي دموكراسي امكان پذير نيست.‌ وي در ادامه سخنانش گفت: "من اينجا هستم تا در غم و اندوه شما سهيم باشم و شما را در برداشتن گامي در راستاي ماموريتي مشترك تشويق نمايم. بياييد با هم گام برداريم، چرا كه اين مسئله فقط مربوط به ارمنيان و ترك‌ها نيست، بلكه مربوط به برقراري عدالت در كل جامعه بشري است". وي افزود: "مطمئناً تاريخ مشترك ارمنيان و ترك‌ها فقط شامل اين لكه ننگ نيست، بلكه شامل بيش از پانصد سال زندگي در كنار هم، با تمامي خوبي‌ها و مشكلاتش مي‌باشد، كه بر پايه آن مي‌توان اعتماد متقابل دو ملت را باز گرداند". پس از سخنراني آكچام حاضران در جلسه فرصت يافتند تا سوالات خود را از آقاي آكچام بپرسند.در پايان مراسم آكچام با حوصله پشت كتاب خود را براي يكايك حضار امضاء نمود.

ژانت لازاريان مؤلف كتاب "دانشنامه ايرانيان ارمني" : به هر حال اشكالات را بايد گفت.

نگاهي به تاريخچه كار از زبان مؤلف
زماني كه دفتر گفت‌وگوي تمدن‌ها در تهران برقرار بود، پيشنهاد كردم كتابي با محتواي خدمات ارامنه در دوران مختلف در ايران به عنوان كاري ماندگار از طرف آن نهاد به چاپ برسد، كه قرار شد كتاب‌هايي از طرف جهار اقليت آشوري، كليمي، زرتشتي و ارمني آماده و در يك مجلد به عنوان هديه‌اي نفيس ارائه گردد. ولي متاسفانه جز "دانشنامه ايرانيان ارمني" كتابي چاپ نشد. مسئوليت گردآوري اين كتاب را به من سپردند. شرط اين بود كه از سه خليفه‌گري تهران، آذربايجان و اصفهان و همچنين از انجمنهاي فرهنگي- ورزشي ارامنه دعوت به عمل آيد، كه در اين مورد با ما همكاري نمايند، چنين نيز شد. من هم گروهي را تشكيل داده و به اتفاق از موارد رسيده انتخاب به عمل آورديم. بالاخره كار كتاب تمام شد و چاپ آن را به انتشارات هيرمند سپرديم. مرحوم باقر زاده ظاهرا كتاب را دست كم گرفته بود و با وجود اين كه بارها تذكر داده شده بود، كار چنان كه بايد با كيفيت چاپ نشد، با وجود آن نه تنها در ايران، كه در اروپا و آمريكا نيز با استقبال خوبي روبرو گرديد. نامه‌هايي از اروپا و آمريكا، خصوصاً فرانسه و نيز از كتابخانه كنگره آمريكا و به عنوان تاييد كتاب رسيد. البته انتقاداتي هم بر آن وارد كردند، كه انتظار داشتيم در اين شش سالي كه از چاپ اول كتاب مي‌گذشت كتابي در اين زمينه از طرف منتقدين چاپ شود و يا حداقل به عنوان كامل كردن چاپ دوم آن كمكي به ما برسد، كه چنين نشد. طي اين سال‌ها جه بسا از دوستان فارسي زبان از اين كه چنين كتابي از زمينه‌هاي مختلف زندگي هموطنان ارمني در دسترس آنان گذاشته شده بود، تعريف و تشكر شنيدم. از آنجايي كه در اين زمينه تنها كتاب به زبان فارسي است هم از سفير سابق‌مان در ارمنستان جناب آقاي حقيقيان و هم از سفير فعلي جناب اقاي سيد علي سقائيان، كه به جهت او اجازه چاپ مجدد دريافت و ضرورت چاپ مجدد و ترجمه آن به زبان ارمني در ارمنستان به وجود آمد. به مناسبت كارهاي فرهنگي طولاني و جمع آوري كتاب و چاپ كتاب "دانشنامه ايرانيان ارمني" لوح تقديري به اينجانب داده شد و در دانشكده زبان و ادبيات فارسي دانشگاه دولتي ارمنستان رونمايي كتاب در ايروان انجام گرفت.
ايراداتي كه از نظر مؤلف به كتاب وارد است البته كتاب داراي معايبي است، كه اميدوارم ترجمه ارمني فاقد آن باشد. در وهله اول اسم آن است. وقتي ميگويند "دانشنامه" در نظر آدم چندين جلد كتاب مي‌آيد ولي بايد در نظر داشت كه اسم كتاب در اختيار ناشر بوده و از من هم سوالي در اين باره نشده است. در چاپ دوم كتاب با ناشر كه پسر آقاي باقرزاده بود قرار داشتيم، كه ايشان معايب را برطرف كند، اما با وجودي كه ظاهرا به كتاب اهميت مي‌داد و حروف چيني آن با كامپوتر انجام شده ده بار مجبور شدم متن كتاب را بخوانم و هنوز جابه‌جايي و از قلم افتادگي مفصلي دارد. طي چند سال فاصله ميان چاپ اول و دوم، 150 صفحه مطلب جديد به كتاب اضافه شد. در شروع كار اطمينان دادند كه با عوض كردن سايز حروف و صفحه‌بندي، صفحات اضافه شده را در همان ميزان صفحه جاي دهند، كه چنين نشد و مجبور شدند صفحات "فهرست اعلام" را حذف نمايند. و نيز اشتباهاتي در ديگر بخش‌هاي كتاب رخ داد. از جمله زندگي‌نامه اسقف كاتوليك‌هاي ارمني ايران به كلي ناديده گرفته شد و زندگي‌نامه نماينده ارامنه تهران و شمال را نيز نصفه چاپ كردند، حتي يكي از قديمي‌ترين انجمن‌هاي فرهنگي ورزشي را از قلم انداختند. پشت جلد هم كه در اختيار ناشر بود با سه صليب به عنوان نماد مسيحيت تزيين شد، بدون در نظر گرفتن اين كه اين كتاب در مورد مسيحيت نيست. بلكه در مورد ارامنه است، كه داراي فرهنگي غني و تاريخي پر از فراز و نشيب و شخصبت‌هاي فرهنگي تاريخي بسياري هستند و به همين دليل نيز در چاپ اول روي جلد از تصاوير برخي از آن چهره‌ها استفاده شده بود. صليب‌هايي كه به قول ناشر منقش به گل‌هايي هستند كه از كاشي‌هاي شيراز به عاريت گرفته شده با محتواي كتاب چندان رابطه‌اي ندارد، هر چند ارامنه مسيحي هستند و در ضمن اولين دولت مسيحي جهان، اما چيزي كه در اينجا مهم است تاريخ خدمات فرهنگي اجتماعي ارامنه در ايران است، كه مدنظر ما بوده است. "دانشنامه ايزانيان ارمني" كتابي فرهنگي اجتماعي است، نه ديني. متاسفانه كساني كه با كامپيوتر كار ميكردند به قدر كافي با ادبيات آشنايي نداشتند. در غير آن كتابي كه قبلاً چاپ شده نبايد ده بار غلط گيري شود و بعد هم اين همه غلط در آن باشد. مشكل ما كساني هستند كه فقط ياد گرفته‌اند با كامپيوتر چطور مي‌شود كار كرد، ولي به محتواي كار اهميت نمي‌دهند. در آخر مجبورم از ويراستار كتاب جناب آقاي عرفانيان معذرت خواهي نمايم، زيرا در اين كتاب اسمي از ويراستار آن به ميان نيامده است.

- به نظر مي‌رسد مشكل عمده سهل انگاري بوده نه كار كردن با كامپيوتر؟
- بله، سهل انگاري است. به خاطر اينكه برايشان مهم نبوده است. و گر نه كتاب چاپ شده را نبايد آدم ده بار بخواند.

- در عين حال شما تصحيحاتي را انجام داده‌ايد كه در كتاب وارد نشده است. اين مشكل را چگونه توضيح مي‌دهيد؟
- به جز من، كتاب را آقاي عرفانيان و خانم آيدا آذريان هم نگاه كردند و همه سعي ما اين بود كه غلط‌هايي كه در چاپ اول اعمال شده بود را اين جا نداشته باشيم. اما در اينجا مشكلات ديگري پيدا كرديم. كسي كه در نشر هيرمند مسئول چاپ كتاب بود اهميت بايسته و لازم را به كتاب نداده است. تصحيحات انجام گرفته اعمال نشده و دست آخر چيزهاي ضروري حذف شده است. درست است كه يك فهرستي در ابتداي كتاب آمده ولي از نظر خيلي ها "فهرست اعلام" چيز مهمتري است از آنچه در ابتدا به عنوان فهرست مي‌آيد و اين تغييرات را بدون آنكه با من در ميان بگذارند انجام داده اند. و اگر جايي بود كه مي‌توانستم شكايت بكنم و به شكايت رسيدگي مي‌شد اين كار را مي‌كردم. اين ضرري است كه به حيثيت اين كتاب و لامحاله به حيثيت من وارد آمده است. چون بدون اينكه با من مشورت كنند، سرخود كارهايي انجام داده‌اند. مثلاً در مورد عكس‌هاي آخر كتاب، كه هر كدام مال يك نقاش است. هر كدام از اين نقاش‌ها حق دارند بيايند و اعتراض كنند، چرا كه يك رنگ زردي روي همه نقاشي‌ها اعمال شده، حتي اگر با چاپ اول مقايسه مي‌كردند، مي‌بايستي دقت بكنند كه حداقل همان رنگ را حفظ مي‌كردند. براي اينكه در چاپ اول براي آن گراورهاي آخر كتاب كه نقاشي‌ها بود، خودم دو هفته رفتم توي گراورسازي نشستم تا آنها را با رنگ‌هايشان مطابقت دهم و با رنگ اصلي در بياورم. در حالي كه اينجا يك رنگ زرد روي همه را گرفته و انگار نه انگار كه اين نقاشي‌ها هر كدام مربوط به يك نقاش معروف است. و من متاسفم از اين بابت. تمام عكس‌هاي كتاب را دانه دانه جدا كرده و زير آنها نوشتيم. با اين حال بعضي از عكس‌ها جابه‌جا شده است. اين‌ها نشانگر آن است كه مسئول چاپ كتاب از طرف ناشر كم لطفي كرده است. و متاسفانه جايي نيست، كه برويد و از ناشر شكايت بكنيد. و به جز اينكه اعصاب خودتان را داغون بكنيد كار ديگري از دست‌تان بر نمي‌آيد. البته در عين حال بايد بگويم؛ با تمام اين‌ها من هنوز هم فكر مي‌كنم كه بهتر بود كه اين كتاب چاپ بشود تا اينكه چاپ نشود. به خاطر اينكه همان طوري كه گفتم در شش سالي كه مابين چاپ اول و دوم كتاب بوده هيچ كسي چنين كاري را انجام نداد، حتي يك جزوه كوچك به زبان فارسي در نيامد. و به نظر من ما در اين مملكتي كه زندگي مي‌كنم هر چند در مورد خدماتي كه شده به زبان ارمني نوشته‌ها و كتاب‌هايي داريم. ولي براي كساني كه به زبان ارمني آشنايي ندارند چيزي نداشتيم، يعني به زبان رسمي كشور چيزي نداشتيم، چيزي چاپ نشده بود. وقتي كه اين كتاب چاپ مي‌شد من مطمئن بودم كه از هر سو ايراداتي به آن گرفته خواهد شد. اسم فلان كس نيست، اسم فلاني را اين جور مي‌بايست مي‌نوشتند و غيرو. ولي هيچ كس نيامد در اين مدت كمكي بكند، يا بگويد كه اين كار را مي‌شود به اين صورت انجام داد. اتفاقاً در شماره اخير "مجله پيمان" وقتي كتاب را بررسي كرده‌‌اند، پيشنهاد هم داده‌اند كه از همين امروز شروع كنيم و تشكيلاتي را درست كنيم كه بتوانيم به اين امر كمك كنيم، يعني بتوانيم يك چيز كامل‌تر در بياوريم. من تلفني به سردبير مجله گفتم كه پيشنهاد بسيار خوبي است. در همين شماره نشريه‌تان اعلام كنيد، من هم با اين كتاب در كنار شما هستم، حال ببينيم آيا واقعاً اعمال خواهد شد، يا صرفاً تعارف است. و كتاب هم اگر نقد جدي بشود بهتر است. مثلاً همين ايرادهايي هم كه من گفتم حتي در آن نقد نيامده است. اما پيشنهاد مي‌كنند كه بياييد فلان كار را بكنبم، بياييد شروع كنيم از امروز يك كار را آماده كنيم كه كاملتر باشد، ولي كو. اگر واقعا چنين چيزي باشد جاي بسي خوشبختي است. براي اينكه ما واقعاً به آن احتياج داريم. خيلي بيشتر از آنچه كه در اين كتاب آمده ارامنه به كشور خدمت كرده‌اند، ولي خب جايش خالي است.

- چه كساني را در اين بين شما مسئول مي‌دانيد؟ چه كساني بايد در اين راه همتي به خرج دهند؟
- به نظر من سه خليفه‌گري ما به هر حال مسئوليت دارند. وقتي قرار بود چنين كتابي به چاپ برسد، مي‌بايست هر كدامشان به هر جهت يا تماس مي‌گرفتند يا پيشنهاد مي‌كردند كه بله، ما مي‌توانيم كمك كنيم، يا بياييد اين كتابي را كه هست را تكميل بكنيد.

- هيچكدام از خليفه‌گري‌ها، قبل يا بعد از چاپ، از اين كتاب حمايت يا آن را تأييد كرده‌اند؟
- خليفه‌گري آذربايجان به رهبري مرحوم خليفه "نشان توپوزيان" از همان ابتداي كار بيشترين حمايت را از كتاب كرد. ولي دو خليفه‌گري تهران و اصفهان نقشي بر عهده نگرفتند. وقتي از خليفه سبوه سركسيان خواستم كه چيزي براي نشر در چاپ دوم كتاب بنويسند، گفتند: "من هميشه آرزو داشتم كه چنين كتابي به چاپ برسد". با اين حال به نظر مي‌رسيد كه ايشان اصلاً خبر نداشتند، كه شش سال پيش چنين كتابي به چاپ رسيده است. ايشان مطلبي نوشتند و كتاب هم چاپ شد. ولي ديگر صحبتي در مورد كتاب نشد. نپرسيدند كه ايرادات چه بوده، كسي كمكتان كرده يا نه و غيرو. ولي پيشنهاد ديگري نبود. و تا آنجايي كه من مي‌دانم نه كسي با من تماس گرفته و نه حتي بار اول وقتي كه كتاب از طرف گفت‌وگوي تمدن‌ها چاپ شد، چيزي به آنجا گفته شده و نه نامه‌اي فرستاده شده است و تقريباً ناديده گرفته شد. منتهي قرقرهاي همه جانبه‌اي از اين طرف و آن طرف مي‌شنيدم... و اگر همت سفيرمان در ارمنستان آقاي سقائيان نبود، احتمالاً وزارت ارشاد هم مجوز چاپ را نمي‌داد، چرا كه وقتي بار اول براي تجديد چاپ مراجعه كردم، جواب رد دادند. و پس از آن بود كه ايشان نامه‌نگاري كردند، و توضيح دادند كه اين يك كتاب مرجع و براي ما مهم است، و به هر حال با چاپ آن موافقت شد.

- علت اين قرقرها چه بود؟
- خب، من فكر مي‌كنم كه علت اصلي قرقرها اين بود كه من يك آدم مستقلي بودم و به هيچ دار و دسته‌اي وابسته نبودم. شايد اگر به دار و دسته‌اي وابسته بودم اين قرقرها به شكل ديگري در مي‌آمد. البته به هر حال كار مرجع در آوردن كار آساني نيست.

- شايد تا حدي "قرقركننده‌ها" حق داشته باشند، چرا كه با اين كتاب برخورد آكادميك نشده است. چاپ كتابي در اين مقياس، با توجه به اهميت خاصي كه آن دارد، خواه ناخواه برخورد علمي‌تري را مي‌طلبد. اما چنين به نظر مي‌آيد كه اين نوع برخورد در اينجا اعمال نشده است.
- ببينيد، وقتي ما كار را شروع كرديم، آن قسمت به قسمت به گفت‌وگوي تمدن‌ها سپرده مي‌شد. و آن‌ها نظرشان را مي‌دادند. شايد آن طور كه شما مي‌گوييد بايد برخورد علمي‌تري با مسئله مي‌شد. يعني اين كه لااقل اظهار نظر مي‌كردند كه منظور ما اين است، يا اين كه بهتر است كه اين جور باشد يا آن جور باشد.

- اصلاً چنين هياتي وجود داشت كه اظهار نظري هم بكند؟
- به هر جهت يك كساني مسئول اين بودند كه كتاب‌هايي كه قرار بود در آنجا چاپ شود را بررسي بكنند. و آن طور نبود كه هر چه جمع مي‌شد را چاپ بكنيم، و يك سري قواعدي را رعايت مي‌كرديم. هر اسمي كه وارد مي‌شد را كلي در موردش بگو مگو مي‌كرديم. مثلاً از چهره‌هاي جوان كمتر نام به ميان مي‌آورديم، مگر اينكه جايزه‌اي گرفته يا به نوعي كارشان قابل مطرح شدن بوده باشد. و معمولاً پس از تصويب اكثريت نام چهره‌ها انتخاب مي‌شد. اما حق اين بود كه در گفت‌وگوي تمدن‌ها بررسي بيشتري مي‌كردند و از اين بابت به ما كمك مي‌كردند.

- در حقيقت صحبت سر همين است. من در خانه‌ام كتاب دارم، اما كتابدار نيستم. كتابداري يك علم است. در مورد كتاب شما هم بحث در اين است. وقتي زندگي‌نامه كسي نوشته مي‌‌شود بايد يك سري اصول رعايت شود. شما اين اصول را رعايت مي‌كرديد يا نه؟
- سعي خودمان را مي‌كرديم. براي اينكه يك نفر و دو نفر نبوديم. به جز هيئت ما، بودند كساني كه مي‌آمدند و به ما كمك مي‌كردند.

- در بين شما بودند كساني كه حالا نه در حد استاد، لااقل تا حدودي وارد باشند و با اصول كار آشنا باشند؟ و نگاه آكادميك به اين كار داشته باشند؟
- ما واقعاً سعي كرديم تا حدي كه ممكن است كارمان اصولي و صحيح باشد. مثلاً در مورد آرشيتكت‌ها از انجمن مهندسان كمك گرفتيم، در مورد پزشكان از مرحوم دكتر نرسسيان و انجمن پزشكان كمك گرفتيم. زندگي‌نامه روحانيون را از كليسا و نيز از خودشان گرفتيم. اما اينكه بگويم در هيات ما كسي در حد آكادميسين بود، نه، شك دارم.

- مي‌دانيد چه تيراژي از چاپ دوم به فروش رفته؟
- نه نمي‌دانم، چون بر سر همين مسايل هم با ناشر هيچ رابطه‌اي ندارم.

- شما در تعيين قيمت كتاب نقشي داشتهايد؟
- خير، به هيچ عنوان. به نظر من قيمت كتاب گران است. ما چاپ اول را پنج هزار تومان ميفروختيم. ولي قيمت آن الان پنج برابر شده، كه ميتواند دليلي باشد براي استقبال كمتر از آن. درست است كه كتاب گران شده ولي 25 هزار تومان براي چنين كتابي قيمت بالايي است. به خصوص براي جوانان و دانشجويان كه مد نظر من بودهاند.

- كلام آخر...
- همانطور كه گفتم؛ با اين كتاب با سكوت برخورد شده است. در حالي كه در مواجهه با كتاب‌هايي خيلي كم اهميت مي‌بينيم كه خيلي شاخ و برگ داده مي‌شود، خيلي راحت بزرگ‌نمايي مي‌شود.
من البته انتظارش را هم داشتم كه چنين باشد و فكر مي‌كنم دليلش اين است كه من به دار و دسته خاصي وابسته نيستم. و البته خوشحالم از اينكه وابسته نيستم. به خاطر همين هم مي‌بينيد كه در اين كتاب هم آدم‌هايي كه داراي تفكرات چپ‌گرا بوده‌اند و هم كساني كه عضو حزب داشناك و افراط‌گرا بوده‌اند و هم چهره‌هاي مستقل كه به طور كلي در حيطه‌هاي علمي، فرهنگي، اجتماعي و غيرو فعاليت كرده‌اند حضور دارند. ولي به هر حال با كتاب نمي‌بايست اين طور برخورد مي‌شد. من به آنچه مي‌گويم اعتقاد دارم، چون كه مي‌بينم روي مسايل ديگر هم چيزهايي بزرگ‌نمايي مي‌شود كه مربوط به يك دار و دسته خاص است. و من هم اهميت نمي‌دهم به اين قضيه. به نظر من در اين جا كار مهم است. كار بايد انجام شود. انتظار هم داشتم كه همه جور حرفي بشنوم. و باز با توجه به تمام اين تفاصيل فكر مي‌كنم كار مهمي انجام شده است.

بازي چندگانه تركيه در روايط با اسراييل

بعد از حمله كماندوهاي اسراييلي به كشتي‌هاي كمك‌رسان عازم غزه موسوم به "ناوگان آزادي" و كشته شدن چند سرنشين ترك اين كشتي‌ها موجي از تنفر و احساسات ضد اسراييلي در بسياري از كشورها و از آن جمله تركيه به راه افتاد. مردم اين كشورها ضمن محكوم كردن اين اقدام جنايت كارانه خواستار برخورد مجامع بين‌المللي با اين عمل ضد بشري اسراييلي‌ها شدند. اين حركت آنچنان تاثربرانگيز بود كه محكوميت بسياري از دول اروپايي را نيز در پي داشت. اما بررسي واكنش‌هاي مقامات تركيه به اين مسئله حائز اهميت بسياري است. اينكه چگونه كشوري كه در ميان دول اسلامي بهترين و استراتژيك‌ترين روابط را با اسراييل داشت به ناگاه به حامي فلسطيني‌ها و دشمن اسراييليان بدل گشت! جالب اينكه تركيه به عنوان اولين كشور اسلامي كه رژيم تل آويو را به رسميت شناخته و عاقد قراردادهاي امنيتي-نظامي با آن به دوست و متحد اين رژيم بدل گشته و حتي آسمان كشورش را براي انجام مانورهاي جنگنده‌هاي اين رژيم در اختيار آن گذشته تا خلبانان اسراييلي چگونگي حمله به كشورهاي عربي و اسلامي را فرا گيرند آنچنان انقلابي و طرفدار حقوق فلسطيني ها گرديد كه در چشم اعراب منطقه به حامي بي غل و غش حقوق مسلمانان و اعراب رنجديده تبديل گرديد، (!) تا آن حد كه اندك زماني بعد از حمله به كشتي‌ها، 43 درصد فلسيطيني‌ها تركيه را اولين حامي خود در ميان كشورهاي اسلامي دانستند.(!) پر واضح است، كه آنچه سبب به راه افتادن "كاروان آزادي" گرديد نمي تواند به خودي خود ثمره و نمودي از قليان احساسات مذهبي و انساني مردم تركيه در قبال رنج مردم غزه باشد، زيرا مسئله غزه نه به امروز مربوط مي‌شود و نه اتفاق خاصي قبل از اعزام اين كشتي‌ها به وقوع پيوسته بود كه اگر چنين بود فبلاً فرصت‌ها و شرايط بس بهتر و مناسب‌تري براي گسيل چنين كاروان‌هايي فراهم گشته بود. پس چه شد كه به ناگاه حكام آنكارا به ياد مصائب و رنج‌هاي مردم غزه افتادند؟ و شعارهايي در حمايت از غزه و محكوميت اسراييل سردادند؟ براي پاسخ به اين پرسش‌ها بايد به چند واقعيت مهم توجه داشت، واقعيت‌هايي كه نمي‌توان از كنار آن با چشم پوشي و به سادگي گذشت. همانطور كه گفته شد؛ تركيه اولين كشور مسلماني است كه تاسيس كشوري به نام اسراييل را به رسميت شناخته و با آن روابط سياسي رسمي برقرار كرد. اين كشوردر طول دهه‌هاي متوالي تاكنون بهترين روابط سياسي، اقتصادي و از همه مهمتر امنيتي و نظامي را با اسراييل داشته است. اين دو كشور متحدان اصلي و استراتژيك آمريكا در منطقه محسوب مي‌شوند، متحداني كه آمريكا در كنار اعطاي كمك‌هاي ميلياردي مالي و نظامي به آنان، تسليحات اتمي خود را در پايگاهاي نظامي اين كشورها انبار و كانون‌هاي جاسوسي خود را در آنها برقرار نموده است. دهه‌هاي متوالي سياست آمريكا در منطقه خصوصاً در خاورميانه با محوريت هم‌پيماني و همكاري امنيتي-نظامي اين دو كشور رقم خورده است. هم اينك نظاميان ترك مشاركت فعالي در برنامه‌هاي ناتو و از آن جمله حضور در افغانستان دارند. در طول دهه‌هاي اخير به ويژه چند سال اخير قراردادهاي نظامي و تسليحاتي چند ميليارد دلاري ميان تل آويو و آنكارا به امضاء رسيده است. به كمك اسراييل كيفيت تسليحات ارتش تركيه ارتقا يافته و جنگ‌افزارها و تكنولوژي‌هاي نوين نظامي در اختيار تركيه قرار مي گيرد. سفر اخير يك هيات بلندپايه نظامي ترك به تل‌آويو و حضور در يك پايگاه نظامي براي تحويل گرفتن چند هواپيماي جاسوسي پيشرفته بدون سرنشين از اسراييل گواه اين مسئله است. همكاري‌هاي اطلاعاتي براي رصد فعاليت‌هاي سازمان‌هاي كرد و ارمني و آموزش افسران ترك براي مقابله با آنان همچنان ادامه دارد و اين در حالي است كه سازمان يهودي "هاياز" سال‌هاست كه به درخواست تركيه به شكل نهان و آشكار سازماندهي مهاجرت ارمنيان از ايران و كشورهاي همجوار را بر عهده گرفته است. "هاياز" با مهاجرت دادن ارمنيان به آمريكا نهايتاً پروسه اضمحلال هويت ملي آنان در يك فرآيند زماني نسبتاً كوتاه را مد نظر دارد.
آنچه گفته شد تنها شمه‌اي از همكاري و وابستگي‌هاي استراتژيك سه راس مثلث آمريكا، تركيه و اسراييل بود. اتحاد و همكاري ميان آنان ضامن پايداري و موفقيت سياست‌ها و برنامه‌هاي بلند مدت واشنگتن در منطقه و نيز نگاه آنكارا به غرب و به عبارت ديگر اروپايي شدن اين كشوراست. اسراييل نيز نيك مي‌داند كه عدم پشتيباني آمريكا از اين كشور در كنار از دست دادن هم‌پيمان مهم منطقه‌اي همچون تركيه چه عواقب دردناكي براي آن كشور به بار خواهد آورد. لذا هر گونه تغيير مواضع و نگرش در سه راس اين مثلث مي‌تواند معادلات و مناسبات بسياري را در منطقه تغيير دهد كه مطمئناً تاثيرات و لطمات جبران‌ناپذيري هم براي سياست‌هاي منطقه‌اي و هم بين‌المللي اين كشورها در پي خواهد داشت.
علي‌رغم وجود وحدت نظر و اشتراكات منافع ميان اين سه متحد در خصوص بسياري از مسائل و تحولات منطقه‌اي و بين‌المللي اين احتمال همواره وجود دارد كه هر يك از آنان در برهه‌اي خاص به لحاظ پديدار شدن معادلات و موقعيت‌هاي ويژه سياسي خارجي و نيز كشمكش‌ها و رقابت‌هاي حزبي داخلي ناگزير تصميمات و موضع گيري‌هايي اتخاذ كنند كه آنقدرها هم باب ميل ديگر هم‌پيمانان نباشد.
از سويي تركيه ساليان درازي است كه روياي عضويت در اتحاديه اروپا را در سر مي‌پروراند و علي‌رغم انجام اصلاحات فراوان در ساختارهاي حقوقي و سياسي، اروپائيان با آگاهي از ساختارهاي اجتماعي تركيه و نگران از معيارهاي سنتي حاكم بر اكثريت جامعه اين كشور، هيچ تمايلي براي عضويت اين كشور نشان نمي‌دهند. شايد اين مسئله به همراه موفقيت نسبي حزب حاكم "عدالت و توسعه" در عرصه اقتصادي و نيز ناسيوناليسم قدرتمند، حكام اين كشور را بر آن داشته است تا با اتخاذ سياستي جديد اقداماني براي تحميل خود به اروپائيان در پيش بگيرد. بازي با برگ‌هايي چون ايران و غزه در حقيقت به منظور اعمال فشار بيشتر به غرب و اثبات لياقت و توانايي تركيه براي ورود به اين كلوب اروپايي صورت مي‌گيرد.
به دست گيري رهبري جهان اسلام، نشان دادن چهره‌اي مترقي، مدرن و در عين حال مذهبي از نوع تركيه اي، منزوي ساختن رقباي منطقه اي و در وهله اول ايران و عربستان و گرفتن ابنكار عمل از ايشان از ديگر اهداف آنكارا مي باشد.
در حالي كه طي دهه‌هاي متوالي كشورهايي نظير ايران و سوريه براي حمايت از ملت فلسطين هزينه‌هاي مادي، معنوي و سياسي بسياري را متحمل شده‌اند به ناگاه آنكارا با تقبل حداقل هزينه ضمن ورود به عرصه منطقه‌اي و جهاني "ناجي فلسطينيان" مي‌شود.! و به دنيال آن مردم رنجديده غزه و جهان عرب نا اميد از عملكرد رهبران نابخردشان نگاهشان را به سمت آنكارا معطوف مي‌دارند تا شايد "قهرمانان" آن به دادشان برسند و آنان را از شر دشمن صهيونيستي رها سازند.!
آنكارا با نشان دادن اعتبار بين‌المللي و نيز به نمايش گذاشتن چهره‌اي مقبول‌ و متعادل‌ از خود درعرصه سياست، يك روز سخن از عادي‌سازي روابط با همه همسايگان و از جمله با ارمنستان به ميان مي‌آورد و حتي پروتكل عادي‌سازي روابط با آن را به امضا مي‌رساند، ( به دليل زياده‌خواهي آنكارا روند آن متوقف شده است) و چندي بعد سران تركيه راهي مسكو شده كشور متبوعشان را دالان گذر لوله‌هاي نفت و گاز آسياي ميانه و روسيه به اروپا معرفي مي‌كنند و قراردادهاي چند ده ميلياردي اقتصادي و نفتي با روسيه به امضا ‌رسانده، از روسيه به عنوان هم‌پيمان استراتژيك خود ياد مي‌كنند، و فرداي آن روز به عنوان ميانجي راهي تهران مي‌شوند و سخن از حقوق حقه هسته‌اي ايران سر مي‌دهند و هفته‌ي بعد بر لزوم مشاركت خود در روند مذاكرات صلح قراباغ سخن سرايي مي‌كنند و روياي حضور نظاميان‌شان به عنوان حافظان صلح (!) در اين منطقه را در سر مي‌پروانند.
پر واضح است كه تركيه تلاش مي‌كند با ايفاي نقش فعال در تحولات منطقه‌اي ضمن كنار نهادن و منزوي ساختن رقباي تاريخي و از آن جمله جمهوري اسلامي ايران، به مثابه يك ابرقدرت منطقه‌اي نقش مهم و تعيين كننده‌اي در معادلات منطقه ايفا نمايد، قدرتي كه اروپا ناچار خواهد بود توجه و ارادت بيشتري به آن مبذول دارد.
در كنار كسب موقعيت برتر سياسي، آنكارا از هم اينك كيسه‌اي بزرگ براي پر كردن از خوان نعمت سفره گسترده و رنگارنگ كشورهاي عربي درعرصه رروابط اقتصادي با آنان دوخته است. چرا كه بسياري از كشورهاي عربي در پي وقايع اخير درهاي بازارهاي خود را براي ورود ترك‌ها گشوده‌اند و آمادگي خود را براي همكاري در عرصه‌هاي مختلف اقتصادي با اين كشور اعلام كرده‌اند.
تركها نيك مي‌دانند كه سود سياسي مقدمه سود اقتصادي است و لذا براي نيل به آن لازم است تا حداكثر برد سياسي ممكن را محقق سازند تا بتوانند ثمره اقتصادي آن را در حد كمال به چنگ آورند.
از سوي ديگر اروپا، آمريكا و اسراييل نگران از گسترش و نفوذ ايدئولوژي و جريانات مذهبي راديكال اين آمادگي را دارند كه از اقداماتي كه بتواند از رشد اين جريانات جلوگيري نمايد حمايت به عمل آورند و شايد در شرايط حاضر اسلام تركيه اي اردوغان انتخابي مناسب براي آنان به شمار رود.
دولتمردان تركيه البته به خوبي واقفند كه تهيج احساسات، باورها و اعتقادات مذهبي جامعه سنتي كشور واستفاده از آن در طرح شعارهايي عليه اسراييل مي‌تواند همچون شمشيري دو لبه خطرات بالقوه‌اي برايشان به همراه داشته باشد. به عبارت ديگر وجود چنين فضايي تا زماني كه دولت اردوغان كنترل كافي بر آن داشته واين جريانات باب ميل اهداف و در مسير سناريوهاي آنان حركت كند قابل تحمل بوده و مي‌تواند برايشان سودمند باشد اما در صورتي كه از كنترل خارج گردد خطرات عديده‌اي براي دولت اردوغان به همراه خواهد داشت. به كلامي ديگر اسراييل دشمن فلسطينيان و مسلمانان است، البته تا زماني كه دولت (اردوغان) بخواهد و بگويد، اما بعد از كسب امتيازات سياسي و جداي از اوضاع عزه و مردم فلسطين، همچون گذشته اسراييل به دوست و هم‌پيمان و متحد نزديك تركيه بدل خواهد گشت.
با علم به اين مهم و نيز كنترل و كاستن تنش، دولت اردوغان از پيشنهاد انجام ملاقات‌هاي پنهاني با اسراييل استقبال نمود. اين درخواست از سوي واشنگتن در حاشيه كنفرانس گروه 20 كه چندي پيش در "تورنتو" كانادا برگزار شد، مطرح گرديد. احتمالاً به توصيه آمريكا "بن اليازر"، وزير بازرگاني و صنايع اسراييل كه دوست ترك‌ها محسوب مي‌شود به جاي "ليبرمان"، وزيرامورخارجه ماموريت يافت تا با ترك‌ها به گفتگو بنشيند.
براي جلوگيري از واكنش و خشم افكار عمومي تركيه و مردم عرب و نيز جلوگيري از تضعيف مواضع سياسي حزب "عدالت و توسعه" اين گفتگوها به صورت مخفيانه چندين دور در پايتخت‌هاي اروپايي برگزار گرديد، كه آخرين دور آن در هتلي در "بروكسل"، پايتخت بلژيك انجام پذيرفت.
در موازات اين ديدارهاي مخفيانه رجب طيب اردوغان در گفتگو با شبكه "بي بي اس" اعلام كرد كه "تركيه همچنان دوست اسراييل است و با وجود خروج سفير تركيه از اسراييل و لغو چندين مانور مشترك نظامي و ممنوعيت استفاده از حريم هوايي تركيه براي هواپيماهاي نظامي آن كشور، تركيه همچنان يك دوست براي اسراييل باقي خواهد ماند".
اين سخنان اردوغان حكايت از آن دارد كه بر خلاف ظاهر رفتار، دولت اردوغان در باطن هيچ تمايلي براي قطع و يا حتي تجديد نظر روابطش با تل‌آويو ندارد و آنچه از سوي مقامات ترك در ضديت با اسراييل بيان مي‌گردد صرفاً مصرف تبليغاتي دارد و لاغير. حكام تركيه با طرح شعارهاي عوام فريبانه درحقيقت تلاش مي‌كنند تا ضمن فراهم آوردن فضايي مناسب براي گسترش نفوذ سياسي و اقتصادي در كشورهاي عربي و ايران، خود را رهبر و علمدار مبارزات آزاديخواهانه مسلمانان جهان معرفي نمايد.
افزون براين، با توجه به جو انتخاباتي حاكم بر تركيه، كسب موقعيت برتر سياسي در اين رقابت‌ها بسيار مهم است. در ماه سپتامبر (شهريور) حكومت اردوغان بايد برنده يك همه پرسي شود كه براي آنها حائز اهميت است و اين در حالي است كه سال آينده انتخابات مجلس پيش رو بوده و حتي برگزاري انتخابات پيش از موعد نيز بسيار محتمل به نظر مي‌رسد.
با ارزيابي رويدادهاي چند ماه اخيرمي‌توان به صراحت گفت تا بدين‌جا تركيه برنده اين بازي بوده و اسراييل شكست خورده آن. اما چند سئوال مهم مطرح است، اين بازي تا كي و نا به كجا ادامه خواهد يافت؟ آيا اردوغان خواهد توانست تمام حاشيه‌ها و احتمالات اين بازي را پيش‌بيني و مديريت كند؟ و آيا چتر خدعه و نيرنگ سياست‌بازان آنكارا همچنان بر سر منطقه باز خواهد ماند؟ گذشت زمان به اين سوالات پاسخ خواهد داد.
ساريان

جبهه توريست ها در بروكسل

به گزارش سايت GUNAZ.TV جمهوري آذربايجان، برخي از ‌سازمان‌ها و نهادهاي سياسي اين كشور روزهاي 12 و 13 ژوئن (23-22 خرداد) در بلژيك گردهم آمده و با تشكيل جبهه‌اي به نام "جبهه ملي آزادسازي جنوب آذربايجان"(!) متفق‌القول شدند تا تلاش‌هاي خود را براي به اصطلاح جداسازي و الحاق استان‌هاي شمالي ايران و به ‌ويژه مناطق آذري‌نشين هم مرز با جمهوري آذربايجان افزايش دهند.
در اين نشست كه در بروكسل، مركز اتحاديه اروپا برگزار گرديد، "اسد تقي‌اف" به عنوان رييس جبهه و "الدار قراداگلي" و "نادر تاريك" به عنوان جانشينان‌ وي انتخاب شدند.
در گزارش سايت "آران نيوز" در باره اين خبر آمده است كه نهادهاي سياسي آذربايجان به دنبال تشويق مردم اين مناطق براي مخالفت و مبارزه عليه دولت مركزي جمهوري اسلامي ايران هستند.
ملي‌گراهاي آذربايجاني با ترسيم نقشه‌اي به عنوان نقشه آذربايجان بزرگ برخي از استان‌هاي ايران مثل آذربايجان شرقي، آذربايجان غربي، اردبيل و ... را به كشور خود الحاق كرده و گفته‌اند كه براي نجات اين مناطق مبارزه خواهند كرد.
شايان ذكر است؛ در كتاب‌هاي درسي مدارس جمهوري آ ذربايجان نسبت به 9 استان ايران ادعاي ارضي شده و حتي مازندران و گيلان نيز جزو قلمرو آن كشور به حساب آمده‌اند.
با توجه به تحركان مشكوك دولت باكو در تحريف تاريخ، حدود آذربايجان و اران و شروان، هم اكنون شاهد گسترش تبليغات منفي عليه ايرانيان و چاپ كتاب‌هاي رسمي و غير رسمي عليه تماميت ارضي ايران هستيم. پس از فروپاشي شوروي و استقلال سرزمين آران با نام جمهوري آذربايجان، جريانات ضد ايراني به رهبري شخصي به نام "ابو الفضل ايلچي‌بيگ"، كه بعدها قدرت را در اين جمهوري به دست گرفت بار دگر جريان ايران ستيزي در آن سامان شتابي تازه گرفت.
در كتاب‌هاي درسي جمهوري آذربايجان، ادعا شده است، پانصد سال پيش كشوري به نام آذربايجان(!) وجود داشته كه اردبيل و تبريز هم جزو آن بوده‌اند(!) و ايرانيان از زمان كوروش (كبير) به اين سرزمين تجاوز مي‌كرده‌اند(!) در اين كتاب‌ها مزدك، كمونيست دانسته شده و از ازدواج با محارم به عنوان يك سنت بابكي، دفاع شده است. همچنين از دوره چنگيز و تيمور به عنوان دوران طلايي تاريخ ياد شده است.(!)
در كتاب‌هاي درسي "هنر" جمهوري آذربايجان، همه هنر ايران، آذري فرض و تعريف شده و حتي شاعران پارسي گويي چون خاقاني و نظامي گنجوي و خواجه نصيرالدين طوسي نيز ترك تبار دانسته شده‌اند.(!)

دريافت جايزه

"نديم شنر" روزنامه‌نگار نشريه "مليت" و از نويسندگان نام آشناي عرصه آزادي قلم و بيان و حقوق بشر تركيه، عنوان "قهرمان آزادي مطبوعات جهان" انستيتوي بين المللي هحه را به خود اختصاص داده و جايزه ويژه آن را دريافت نمود. به نوشته روزنامه حريت چاپ تركيه، "شنر" اين جايزه را به خاطر شجاعتي كه در نوشتن كتاب "قتل هراند دينك و دروغ‌هاي سرويس‌هاي اطلاعاتي" به خرج داده دريافت كرده است. در اين كتاب نديم شنر بخش‌هايي از حقايق پشت پرده قتل هراند دينك سردبير نشريه ارمني "آگوس" را بر ملا كرده بود. اين نويسنده سال پيش نيز به خاطر چاپ اين كتاب جايزه ويژه "مطبوعات آزاد" كه به مبارزان راه آزادي قلم و بيان و نيز حقوق بشر در تركيه اعطا مي‌شود را كسب كرده بود. در اين كتاب شنر به احمال‌كاري‌هاي نيروهاي امنيتي در انجام وظيفه و نيز حمايت و عدم جلوگيري از قتل هراند دينك اشاره كرده است. اندك زماني بعد در واكنش به چاپ اين كتاب نيروهاي امنيتي تركيه شكايتي را عليه شنر تنظيم و به دادگاه تسليم نمودند. هرچند دادگاه در 4 ژوئن (14 خرداد) سال‌جاري نهايتاً بخشي از اتهامات وارد شده به اين نويسنده را رد كرد، اما در آيند‌ه‌اي نزديك اين دادگاه بار ديگر تشكيل جلسه خواهد داد تا به تعداد ديگري از اتهامات وارده عليه اين آزادانديش ترك رسيدگي كند. در صورت اثبات اين اتهامات حبسي چند ساله در انتظار اين نويسنده خواهد بود.

بايكال: سازمان اطلاعات تركيه در اعزام "كاروان آزادي دست داشت.

رهبر سابق حزب جمهوريخواه خلق تركيه كه به دليل برملا شدن فساد اخلاقي مجبور به كناره گيري از رهبري حزب متبوعش گرديد، گفته است كه در برنامه‌ريزي كاروان كشتي‌هاي اعزام شده به غزه سازمان اطلاعات تركيه موسوم به "ميت" دست داشته است. بايكال اين سخنان را در جريان يك برنامه تلويزيوني از كانال "استار" آن كشور پخش مي‌شد بيان كرد. وي افزود، كه حساسيت نشان دادن مردم تركيه به واقعه حمله به كاروان غزه قابل احترام است، ولي دخالت دولت اردوغان در تدارك اين كاروان را صحيح نمي‌داند، چون‌كه در برنامه‌ريزي كاروان غزه ميت هم دست داشته و حتي برخي از نمايندگان مجلس نيز در اين امر دخالت كرده و لذا مسئول وقايع پيش آمده هستند. بايكال تاكيد كرد كه "فتح الله گولن" يكي از رهبران جماعت نورچي تركيه نيز به همين دليل در انتقاد از اين اقدام سخن گفته است. به گفته گولن دولت تركيه مي بايست پيش از عزيمت اين كشتي ها از اسرائيل كسب مجوز مي‌كرد.

پيوند ديرينه

"ادوارد نالبانديان"، وزير امور خارجه ارمنستان در مصاحبه با نشريه روسي "نزاويسميا گازتا" با اشاره به روابط ارمنستان با همسايگانش گفت: ايروان اهميت ويژه‌اي براي روابط خود خصوصاً با كشورهايي كه روابط دوستانه و همكاري‌هاي اقتصادي با آنان دارد، قائل است.
وزير امور خارجه ارمنستان درباره روابط با ايران گفت: "تاريخ مشترك و روابط دوستانه ديرينه ميان دو كشور، ارمنستان را به ايران پيوند مي‌دهد. دو كشور طرح‌هاي مشترك خوبي خصوصاً در عرصه انرژي در حال اجرا دارند. همچنين طرح‌هاي اقتصادي جديد در دستور كار همكاري‌هاي مشترك قرار گرفته است". وي در بخش ديگري از مصاحبه خود با اشاره به موضوع هسته‌اي ايران گفت: "ما با دقت تحولات مربوط به موضوع هسته‌اي ايران را پي مي‌گيريم به عقيده ما تمامي مسائل و موارد مورد اختلاف در اين خصوص بايد از طريق گفت‌وگو حل و فصل گردد. ما اميدواريم كه با تلاش‌هاي ايران و سازمان‌ها و افكار عمومي بين‌المللي، امكان پيدا كردن راه حلي منطقي كه مورد پذيرش همه طرفين باشد، فراهم گردد".

استاندار اردبيل: " ترك زبان بودن با ترك تبار بودن و ترك نژاد بودن متفاوت است".

استاندار اردبيل گفت: آغاز نهضتي علمي براي مقابله با تافته‌هاي دروغين درباره تاريخ منطقه قفقاز ضروري است. به گزارش روابط عمومي استانداري اردبيل، منصور حقيقت پور در ديدار با جمعي از قفقازشناسان آذربايجان شرقي كه در تاريخ 29 خرداد ماه (29 ژوئن) در استانداري اردبيل صورت گرفت، گفت: "ادعاهايي كه روسها در طول ساليان متمادي درباره تاريخ قفقاز طراحي كرده‌اند واقعيت نداشته و براي زدودن تحريفات صورت گرفته در اين ‌باره بايد تلاش‌هاي علمي آغاز شود". وي با بيان اين كه امروز برخي كشورهاي بيگانه با استناد به جعليات و تحريفات انجام شده در تاريخ قفقاز، افكار عمومي را در اين منطقه حساس، مهندسي كرده و به سمت اهداف خود سوق مي‌دهند، اظهار داشت: "برخي هم صدايي‌هايي آگاهانه و ناآگاهانه در داخل كشور ما با مستندات تاريخي و بسيج كردن افكار عمومي منطقه قفقاز عليه اينگونه تحريفات خنثي شدني است".
استاندار اردبيل با اشاره به اين كه اقدامات علمي و آكادميك ما در مقابل سياست‌هاي توسعه‌طلبانه بيگانگان مي‌تواند طرف‌هاي مقابل را آسيب‌پذير و خلع سلاح كند، گفت: "مقوله قوميت در منطقه در سايه عملكرد صحيح تهديد محور نخواهد بود". وي افزود: "معني هنر مديريت اين است كه با برنامه ريزي دقيق بتوان موضوعاتي را كه به ظاهر تهديد محور هستند به فرصت‌هاي بزرگ و تاريخي براي رشد و توسعه تبديل كرد".
حقيقت‌پور راه‌اندازي مباحث تبارشناسي در حوزه قفقاز جنوبي را مفيد دانست و افزود: "مي‌شود با مستدلات علمي ثابت كرد كه ترك‌زبان بودن با ترك‌تبار بودن و ترك‌نژاد بودن متفاوت است".
وي ضمن انتقاد از برخي محافل فرهنگي و آكادميك كه در خصوص مباحث حوزه قفقاز بسيار منقعل عمل مي‌كنند، اظهار داشت: "امروز جاي فيلمهاي تاريخي، آموزشي و علمي در حوزه قفقاز كه واقعيات را به افكار عمومي معرفي كند خالي است".
استاندار اردبيل نهضت احياي الفباي حوزه قفقاز را از ديگر راه‌هاي اصلاح تاريخ منطقه خواند و با بيان اينكه افزايش ارتباطات فرهنگي و دانشگاهي با كشورهاي حوزه قفقاز جنوبي نبايد ناديده گرفته شود، افزود: "به موجب اسناد تاريخي نام سرزمين بخش شمالي رود ارس كه امروز از آن با نام جمهوري آذربايجان ياد مي‌شود، "آران" بوده است و شهر باكو از قديم الايام به "بادكوبه" يا همان شهر بادگير مشهور بوده و لذا اصلاح نام سرزمين‌ها و شهرهاي منطقه هم از اهميتي خاص برخوردار است".
استاندار اردبيل گفت: "هيچ منبعي تاب مقاومت در مقابل استنادات تاريخي و غناي فرهنگي ايران اسلامي را نخواهد داشت".

افق مشترك

"سرژ سركسيان"، رئيس جمهور ارمنستان كه بنا به دعوت مقامات آلماني در تاريخ 21 ژوئن (31 خرداد) سال‌جاري براي ديداري سه روزه به اين كشور سفر كرده بود در سخنراني كه در موسسه "كونراد آداناور" ايراد نمود با اشاره به آينده طرح‌هاي منطقه‌اي گفت: "من واقفم كه شماري از كساني كه خواهان اجراي تحريم عليه ايران بوده و بدان راي داده‌اند موافق اين موضع‌گيري‌ها و گفته‌هاي من نخواهد بود، اما من اعتقاد راسخ دارم كه رسيدن به راه حل‌هاي منطقه‌اي بدون مشاركت ايران غير ممكن است، و نمي‌توان ايران را به حساب نياورد".
سركسيان در بخش ديگري از سخنان خود با بيان اين كه براي منطقه ما بسيار اهميت دارد كه ايران را از نگراني و حس "در خطر بودن" برهانيم، گفت: "بدون تحقق اين مهم هيچ راه حلي براي مسائل پيش روي ما در آينده و حتي موضوع هسته‌اي كنوني نمي‌توان متصور بود".
رييس جمهور ارمنستان در ادامه با اشاره به طرح‌ها و برنامه‌هاي اقتصادي منطقه‌اي گفت: ما در حال فعاليت براي ساخت جاده‌اي با امكان تردد سريع از بنادر گرجستان، گذر از ارمنستان و اتصال به ايران و همچنين در حال آماده سازي طرح اوليه و مقدمات احداث خط آهن ارمنستان به ايران هستيم. تحقق اين طرح‌ها مي‌تواند انقلابي در ترانزيت و حمل و نقل منطقه‌اي ايجاد كند".
سركسيان به كشورهاي اروپايي خصوصا آلمان پيشنهاد كرد در اين طرح‌ها سرمايه‌گذاري نمايند.
وي در بخش ديگري از سخنراني خود با اشاره به تلاش‌هاي صورت گرفته در جهت عادي‌سازي روابط با تركيه گفت: "تركيه از اجراي تعهدات خود شانه خالي كرد. آنكارا نه تنها پروتكل‌هاي به امضا رسيده ميان دو كشور را به تاييد نرساند، بلكه با بازگشت به مواضع قبل از امضاي پروتكل‌ها، بار ديگر با منطق و زبان پيش‌شرط و تهديد سخن مي‌راند".
وي خطاب به حضار گفت: عملا تًنها مرز بسته در اروپا مرز تركيه با ارمنستان است.
رييس جمهور ارمنستان با اشاره به سياست جديد در پيش گرفته از سوي اردوغان مبني بر "عدم وجود مناقشه با كليه همسايگان"، گفت، اين سياست به ثمر نخواهد رسيد. وي موفقيت يك مجموعه و بسته سياسي راه حل‌ها براي كل منطقه قفقاز جنوبي را غير محتمل دانست و گفت: "گسترش همكاري‌هاي اقتصادي منطقه‌اي باعث آن خواهد شد كه جو اعتماد متقابل براي تجديد نظر در سياست انسداد مرزها و مناقشات موجود منطقه‌اي فراهم گردد".
به عقيده سركسيان براي دوري جستن مردم قفقاز جنوبي از ويراني و نابودي تنها يك راه حل وجود دارد و آن اينكه همسايگان به اين درك برسند كه بايد آينده را در نگريستن به يك "افق مشترك" جستجو كرد. همچنين در ملاقات با صدراعظم و در پاسخ به درخواست آنگلا مركل كه خواهان بهبودي روابط ايروان و آنكارا شده بود، رييس جمهور ارمنستان گفت: اين روند در صورتي مي‌تواند ثمربخش باشد، كه حسن نيت وجود داشته باشد كه ما چنين چيزي را در تركيه مشاهده نكرده‌ايم. سركيسيان افزود: "سياست فعلي تركيه اجازه نمي‌دهد كه در مقطع فعلي روابط ما توسعه يابد.

آنكارا هواپيماهاي جاسوسي از اسراييل دريافت كرد

يك هيات نظامي تركيه‌اي كه عازم تل‌آويو شده بود چهار فروند هواپيماي جاسوسي بدون سرنشين سفارشي تركيه موسوم به "هرون"، را تحويل گرفت.
خبرگزاري آناتولي تركيه در تاريخ 22 ژوئن (1تير) طي خبري اعلام كرد: "هيات نظامي تركيه در پايگاه هوايي اسرائيل واقع در "حيفا"، چهار فروند باقي مانده از هواپيماهاي خريداري شده و قطعات يدكي سفارشي را مورد آزمايش قرار خواهد داد".
اسراييل اسفند ماه گذشته شش فروند از 10 فروند هواپيماي جاسوسي "هرون" را تحويل تركيه داده بود. سفر هيات نظامي تركيه به اسراييل و تحويل گرفته اين هواپيماهاي مدرن همزمان با تشديد اختلاف نظر بين تركيه و اسراييل بر سر تهاجم نظاميان اين كشور به كاروان كشتي‌هاي حامل كمك هاي مردمي به غزه جالب توجه است.
تركيه در سال 2005 ميلادي قراردادي به ارزش 183 ميليون دلار براي خريد 10 فروند هواپيماي جاسوسي بدون خلبان "هرون" با رژيم صهيونيستي امضا كرد. آنكارا اين هواپيماها را براي رهگيري و مبارزه با جنگجويان كرد مخالف دولت خريداري كرده است.

تركيه گاز جمهوري آذربايجان را به نخجوان منتقل مي‌كند

آنكارا پيشنهاد باكو براي انتقال بخشي از صادرات گاز طبيعي جمهوري آذربايجان به جمهوري خودمختار نخجوان از طريق خاك تركيه را پذيرفت.
به دنبال توافق جمهوري آذربايجان و تركيه كه اخيراً قرارداد آن در حاشيه اجلاس سران "كنفرانس تعامل و اعتماد سازي در آسيا" با حضور "الهام علي‌اف" و "رجب طيب اردوغان" توسط وزيران انرژي دو كشور به امضا رسيد، آنكارا پيشنهاد باكو براي انتقال سالانه نيم ميليارد مترمكعب گاز جمهوري آذربايجان به نخجوان را پذيرفت.
روزنامه "خبرترك" در شماره 5 ژوئيه (14 تير) خود طي خبري در اين باره نوشت: "تركيه در انتقال بخشي از گاز وارداتي خود از جمهوري آذربايجان به جمهوري خودمختار نخجوان، هزينه ترانزيت از باكو دريافت نخواهد كرد".
جمهوري آذربايجان چون ارتباط زميني با نخجوان ندارد، براي ارسال سوخت و ديگر كالاها به اين منطقه از قلمرو جمهوري اسلامي ايران و اخيرا نيز از تركيه استفاده مي‌كند. ايران اولين تامين كننده گاز نخجوان است.
به نوشته خبرترك، آنكارا براي دلجويي از باكو كه از تلاش‌هاي تركيه براي عادي‌سازي روابط با ارمنستان ناخرسند است، با گرفتن يك ژست، پيشنهاد جمهوري آذربايجان را براي انتقال گاز به نخجوان پذيرفته است. تركيه از فاز اول گاز منطقه شاه دنيز جمهوري آذربايجان سالانه پنج ميليارد مترمكعب گاز وارد مي كند. براساس قرارداد جديدي كه ماه گذشته در استانبول به امضا رسيد، با راه اندازي فاز دوم شاه دنيز تركيه ميزان گاز وارداتي سالانه خود از اين جمهوري را به بيش از 11 ميليارد مترمكعب افزايش خواهد داد.

كامپييوتر در خدمت فوتبال

به نوشته جرايد اروگوئه " گريگور آتاريان"، كمك مربي تيم ملي فوتبال اين كشور نقش مهمي در موفقيت اين تيم در رقابت‌هاي جام جهاني فوتبال آفريقاي جنوبي داشته است. به نوشته اين جرايد، اين مهندس 27 ساله كامپيوتر كه از ارمنيان اين كشور مي‌باشد به كمك جمعي از دوستانش برنامه كامپيوتري را آماده كرده بود كه به مربي اين تيم كمك مي‌كرد تا حتي در حين بازي با جمع‌بندي نقاط مثبت و منفي بازي اين تيم بهترين تصميمات ممكنه را براي ترميم نقاط ضعف و استفاده از نقاط قوت تيم اتخاذ نمايد.
"واشنگتن تابارز" سرمربي تيم فوتبال اروگوئه تا كنون بارها در جمع خبرنگاران به تاثير گذاري مثبت اين برنامه كامپيوتري و نقش مهم " آتاريان" كمك مربي تيم سخن گفته است.