با وساطت ديميتري مدودف روساي جمهور ارمنستان و آذربايجان با يكديگر ملاقات كردند

به ابتكار ديميتري مدودف رييس جمهور روسيه، سرژ سركسيان و الهام علي اف روساي جمهور ارمنستان و آذربايجان در تاريخ دوم نوامبر (12 آبان) در تالار "مايندروف" مسكو با يكديگر ملاقات كردند. قبل از اين ديدار مدودف با سفر به ايروان و باكو موافقت رهبران دو كشور را براي برگزاري اين ديدار جلب كرده بود. اين دومين ديدار روساي جمهور جديد ارمنستان و آذربايجان است. آنان قبلاً در تاريخ 6 ژوئن (17خرداد) در چارچوب نشست غير رسمي سران كشورهاي مستقل مشترك المنافع كه در سن پترزبورك روسيه برگزار گرديد، با يكديگر ديدار كرده بودند.
موضوع اصلي ديدار اخير، بحث و گفتگو در مورد مناقشه قراباغ بود. پيش از انجام اين ملاقات زمزمه هايي در خصوص آماده شدن توافقنامه اي به گوش مي رسيد كه مي بايست در ملاقات اخير به امضاي سركسيان و علي اف برسد. در ابتداي اين ديدار روساي جمهور ارمنستان و آذربايجان پشت درهاي بسته گفتگوهايي خصوصي با يكديگر انجام دادند كه در ادامه مدودف نيز به آنان پيوست.
در پايان اين دور از مذاكرات، توافقنامه اي به امضاي روساي جمهور سه كشور رسيد. در مراسم امضاي اين سند "يوري مرزلياكف" روسي، "متيو برايزا" آمريكايي و "برنار فاسين" فرانسوي" روساي مشترك گروه مينسك و همچنين "انجي كاسبرچيك" نماينده ويژه رييس سازمان همكاري و امنيت اروپا حضور داشتند.
در توافقنامه امضا شده آمده است؛ دو كشور تلاش خواهند كرد تا در چارچوب اصول و قوانين بين المللي و اسناد و توافقات منتج از آن اين مناقشه را حل و فصل كنند. در بخش ديگري از اين سند، طرفين ادامه تلاش هاي گروه مينسك را مهم ارزيابي كرده، توافقات بدست آمده در نشست 29 نوامبر سال گذشته در مادريد و ادامه گفتگوها با هدف حصول يك توافقنامه سياسي در راستاي اصول اساسي اين سند را پي خواهند گرفت.
روساي جمهور دو كشور همچنين توافق كردند كه براي حل مناقشه راه حل سياسي را در پيش گيرند و در ديدارهاي آتي سران دو كشور نيز اين موضوع هميشه مورد توجه قرار گيرد. سران دو كشور وزراي امور خارجه خود را مكلف خواهند كرد تا تلاش هاي سياسي خود را در چارچوب گروه مينسك و با همكاري روساي مشترك اين گروه افزايش دهند.
بعد ار 12 ماه مه سال 1994 كه توافقنامه آتش يس به امضاي ارمنستان و آذربايجان رسيد اين اولين سندي است كه به امضاي سران دو كشور مي رسد. در پاي سند جديد امضاي هيچ يك از مقامات قراباغ ديده نمي شود و اين در حالي است كه در سند سال 1994 امضاي مقامات قراباغ در زير سند به چشم مي خورد. طيفي از گروها و تحليل گران ارمنستان بر اين عقيده اند كه عدم وجود امضاي مقامات قراباغ در سند جديد عقب نشيني آشكار ارمنستان از مواضع قبلي خود مي باشد. اين تحليلگران معتفدند كه ا مضاي سندي كه يكي از مفاد آن "تلاش در چارچوب قوانين و اصول بين الملل براي خاتمه مناقشه" انشاء شده است چندان به نفع ارمنستان نمي باشد زيرا اين موضوع به معناي به رسميت شناختن تماميت ارضي جمهوري آذربايجان مي باشد، هرچند كه توافقنامه 29 نوامبر سال گذشته ميلادي كه با وساطت گروه مينسك به دست آمد "تعين حق سرنوشت" مردم قراباغ را به رسميت مي شناسد.
به هر حال ابتكار روسيه براي ترتيب دادن چنين ملاقاتي جداي از بحث هاي موافق و مخالف كه در محافل سياسي دو جمهوري ارمنستان و آذربايجان پديد آورد، حركتي در جهت قدرت نمايي مسكو ارزيابي مي شود. كرملين با اين حركت نشان داد كه خود به تنهايي و بدون نياز به غرب توان سامان دادن به مناقشات منطقه اي را دارد و حداقل اينكه روسيه رييس واقعي روساي مشترك گروه مينسك مي باشد و دو كشور آمريكا و فرانسه در سايه اين رياست قرار دارند.
بي شك بايد دانست كه ابتكارات كرملين و فعال شدن اين كشور در خصوص مناقشات و موضوعات منطقه اي بي ارتباط با تحولات اخير قفقاز جنوبي يعني جنگ اوستياي جنوبي و گرجستان نيست. آنچه در اين منطقه روي داد مقامات كاخ كرملين را به اين باور و يقين رسانده است كه غرب و در رأس آن آمريكا سريعتر از هر زمان ديگر درصدد تسلط برمنطقه پر اهميت قفقاز و در وحله اول قفقاز جنوبي است. آنان دريافته اند كه تنها با اجرا و پيگيري سياست هاي فعال است كه مي توانند قفقاز را به عنوان حيات خلوت خود پاسداري كنند، در غير اين صورت كرملين از هم ايتك بايد به فكر حفر خندق در پشت دروازه هاي پايتخت خود مسكو باشد.
هر چند در ديدار فوق سندي به امضا رسيده، اما بايد پذيرفت كه تا حصول به توافق نهايي راهي بس بلند در پيش است خصوصاً وقتي به ياد داشته باشيم كه مناقشه قراباغ از اختلاف صرف ميان دو كشور بس فراتر رفته منافع كشورهاي منطقه اي و فرا منطقه اي بسياري را در خودجاي داده است.