كليساها و آثار تاريخي آرتساخ (قراباغ) (2)

صومعه "دزيدزرنا وانك"

 مربوط به قرن چهارم ميلادي است و در نزديكي "بردزور" (لاچين) در منطقه "كاشاتاق" آرتساخ قرار دارد.
اين صومعه پيشتر به حوزه خليفه‌گري "تاتو" كليساي ارمني تعلق داشت. "استپانوس اوربليان"، مورخ قرن سيزدهم ميلادي و اسقف "توما واناندتسي" (قرن هفدهم ميلادي) در آثار خود از اين صومعه به عنوان يك مركز مهم مذهبي ياد كرده‌اند.
سنگ نوشته قديمي مربوط به بازسازي اين صومعه (از سال 1613 ميلادي) توسط مقامات جمهوري آذربايجان در سال‌هاي 1989 تا 1992 ميلادي نابود شد. پيشتر نيز حكومت جمهوري آذربايجان شوروي در سال 1967 سنگ نوشته ديگري را كه مربوط به سال 1779 بود تخريب نموده بود.
اين صومعه در قرن نوزدهم ميلادي توسط سكنه روستاي ارمني‌نشين "زيوا" استفاده مي‌شد اما سكنه اين روستا در سال 1905 و در پي درگيري‌هاي ميان ارامنه و تاتارها مجبور به ترك خانه و كاشانه خود شدند.
"دزيدزرنا وانك" در سال‌هاي 2000-1999 توسط ارامنه بازسازي شده است.
كليساي جامع "قازانچتسوتس"
يكي از بزرگترين كليساهايي است كه تاكنون در ارمنستان ساخته شده است. بناي كنوني آن در سال‌هاي 87-1868 تاسيس شد و در شهر "شوشي" قرار دارد.
اين كليسا به همراه كليساي "كاناچ ژام" (كليساي سبز) تنها كليساهاي ارمني شوشي هستند كه از تخريب توسط مهاجمان ترك و تاتار به هنگام كشتار ارامنه اين شهر در ماه مارس سال 1920 در امان ماندند. با اين حال بعد از سال 1920 جمهوري آذربايجان شوروي از آن به عنوان انبار غله و پاركينگ استفاده مي نمود. در طول جنگ قراباغ نيز مقامات جمهوري آذربايجان به دليل اطمينان از عدم مورد حمله قرار گرفتن آن از سوي نيروهاي ارمني از آن به عنوان انبار مهمات استفاده مي‌نمودند.
اين كليسا، پس از آزادسازي شهر شوشي يه طور اساسي بازسازي شده و اينك فعال است.
صومعه "گتيچا وانك"
اين صومعه كه از نظر معماري شبيه كليساهاي شهر "آني"، پايتخت پادشاهي "باگراتوني" ارمنستان است، در سال‌هاي 46-1241 ميلادي بنا شده است و در منطقه "هادروت" آرتساخ قرار دارد.

صومعه "يريتس مانكانتس"
اين صومعه در سال 1691 ميلادي توسط خاندان "مليك ايسرائليان"، حكام "جرابرت" آرتساخ بنا شده است و در منطقه "مارتاكرت" قراباغ قرار دارد.